PFZW blog

Brede steun pensioenhervormingen

Goed nieuws: een overweldigende meerderheid van de leden van de vakbonden FNV en CNV steunt het onlangs gesloten pensioenakkoord. Eerder schaarden vakbondsbestuurders, werkgeversorganisaties, het kabinet, de coalitiepartijen én de oppositiepartijen GroenLinks en PvdA zich al achter de plannen. Dat betekent dat er nu een uitzonderlijk breed draagvlak is voor de noodzakelijke pensioenhervormingen.

De afgelopen week konden alle leden van CNV en FNV stemmen over het conceptpensioenakkoord. Dat was nog best spannend, want een deel van de achterban van de bonden liet kritische geluiden horen. Toch stemde uiteindelijk een grote meerderheid vóór het akkoord: 79% van de CNV-leden en 76% van de FNV-leden. Aanstaande dinsdag maakt ook de kleinere vakbond VCP de uitslag van de ledenraadpleging bekend. 

Aan de slag

Nu er breed draagvlak is voor de hervormingen kunnen werkgevers, werknemers, politiek én pensioenfondsen samen aan de slag om het akkoord verder uit te werken. Dat is nodig, want het akkoord beschrijft nu vooral de uitgangspunten en de hoofdlijnen van de hervorming. Er zijn nog veel open eindjes en het gaat daarbij om belangrijke en soms ingewikkelde dossiers. Eén van de grootste uitdagingen is de vraag hoe we de afschaffing van de zogenoemde doorsneepremie gaan regelen. Vooral 40'ers en 50'ers verdienen compensatie voor deze verandering in het pensioenstelsel. Hoe die compensatie moet worden betaald, is nog een ingewikkelde puzzel. De inzet daarbij moet zijn dat de lusten en lasten van de hervorming zo eerlijk mogelijk worden verdeeld over alle generaties.

Rekenen en puzzelen

Ook voor PFZW is er werk aan de winkel. Wij gaan de komende tijd hard studeren op de vraag welke van de twee toekomstige pensioenvarianten voor onze deelnemers het beste pensioen oplevert. En we gaan samen met vakbonden, werkgevers en de politiek rekenen en puzzelen om alle open eindjes in het akkoord uit te werken. We houden u de komende maanden op de hoogte van die stappen.

Een nieuwe voorzitter

We staan aan de vooravond van grote veranderingen in het Nederlandse pensioenstelsel. Die woelige en drukke periode gaan we in met een kersverse onafhankelijke bestuursvoorzitter: per 1 juni heeft PFZW Joanne Kellermann benoemd in die positie. De timing kon niet beter, want met Joanne heeft PFZW een doorgewinterde bestuurder in huis die het Nederlandse pensioenlandschap door en door kent én goede contacten in Den Haag heeft. Ik kijk met veel plezier uit naar de samenwerking. 

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Een langverwacht akkoord

Het is zover: werkgevers, werknemers en de politiek hebben een principe-akkoord bereikt over de hervorming van ons pensioenstelsel. Dat is goed nieuws. Toch is nog lang niet alles duidelijk.

Vanochtend om 11:00 uur presenteerden de hoofdrolspelers in de polder hun pensioenakkoord. In een persconferentie vertelden werkgevers en werknemers (verenigd in de SER) samen met minister Koolmees over hun hervormingsplannen. Hier op kantoor zat ik met de collega’s natuurlijk aan de buis gekluisterd.

Blij
Allereerst: ik ben blij dat er na bijna tien jaar praten een akkoord ligt. Ik ben ook blij dat er een aantal elementen in het akkoord staan, waar we bij PFZW al lange tijd voor pleiten. Zo blijft het mogelijk om samen je pensioen te regelen en daarbij belangrijke risico’s met elkaar te delen. Waar ik ook tevreden over ben, is dat er een pensioen lijkt te komen dat soepeler kan meebewegen met de economie. We stappen af van dure schijnzekerheid, waardoor de pensioenen in goede tijden sneller kunnen meegroeien met de stijgende prijzen. Daar staat tegenover dat in slechte tijden de pensioenen ook omlaag kunnen, waarbij de gevolgen van grote economische schokken kunnen worden gespreid over de tijd. Hierdoor krijgen we een pensioen dat in de woorden van minister Koolmees “…minder belooft, maar meer waarmaakt.”.

AOW en zware beroepen
Ook zijn er afspraken gemaakt over een minder snelle stijging van de AOW-leeftijd en een regeling voor mensen met zware beroepen. Voor ons als pensioenfonds is dat minder relevant, maar voor iedereen die werkt in de sector zorg en welzijn is dit natuurlijk goed nieuws. Werkgevers en vakbonden beloven bovendien te gaan werken aan maatregelen die ervoor zorgen dat meer mensen gezond en werkend hun pensioen kunnen halen.

Dreiging van pensioenverlaging iets kleiner
In de nieuwe afspraken staat dat pensioenfondsen de pensioenen niet hoeven te verlagen zolang de dekkingsgraad ten minste 100% bedraagt. Die grens ligt nu rond de 104%. Dat betekent dat de kans op een verlaging van de pensioenen iets kleiner is geworden. Ook dat is goed nieuws, maar het gevaar is met de huidige extreem lage rente nog niet geweken. Later deze maand komt een commissie van experts met een advies over de rente waarmee pensioenfondsen moeten rekenen. Mogelijk dat er dan meer duidelijkheid komt over het risico op pensioenverlagingen.

Nog niet alles duidelijk
Er zijn nu belangrijke afspraken gemaakt. Toch is nog lang niet alles duidelijk. Eerst moeten de leden van de vakbonden zich de komende anderhalve week uitspreken over het akkoord. Het feit dat ook twee grote oppositiepartijen het akkoord van harte steunen, geeft misschien hoop op een goede uitslag bij de vakbonden. Als die hobbel is genomen, moet er de komende tijd nog veel nader worden uitgewerkt. Pas wanneer er meer details bekend zijn, weten we wat de precieze consequenties zijn voor de deelnemers van PFZW. Zo is nog niet duidelijk hoe de kosten verdeeld moeten worden van de afschaffing van de zogenoemde doorsneepremie. Verder worden in het akkoord twee pensioenvarianten beschreven. Ook daarvan zijn de details nog niet volledig ingevuld. Pas als dat wel gebeurd is, kunnen we vaststellen welke van deze twee varianten het beste past bij de waarden van PFZW en welke variant het beste pensioen oplevert voor onze deelnemers.

Aan het werk
Er is dus nog veel werk aan de winkel. Voor vakbonden en werkgevers, voor de politiek en ook voor ons. De minister belde ons gisteren met de vraag of we mee willen denken met de verdere uitwerking van het akkoord en het rekenwerk dat daarbij nodig is. Daar hebben we natuurlijk volmondig ja op gezegd.

Op basis van wat er nu op tafel ligt, kan ik u helaas nog niet vertellen wat het akkoord precies betekent voor uw pensioen. Maar het is goed dat de polder het na jarenlang praten eens is geworden. En met de richting die is ingeslagen, zijn we bij PFZW tevreden. Nu de uitwerking nog. 

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

NB
Er is nog ander goed nieuws: Joanne Kellerman is sinds 1 juni de nieuwe onafhankelijke bestuursvoorzitter van PFZW. Daarover volgende week meer.

Hoop

Het gonst van de geruchten in de polder: na bijna tien jaar praten zouden vakbonden, werkgevers en het kabinet dichtbij een akkoord zijn over een hervorming van ons pensioenstelsel. Gaat het dan tóch nog gebeuren?

De afgelopen week kon niemand er omheen: het spant erom in de pensioenonderhandelingen. De vakbonden legden dinsdag in het hele land het openbaar vervoer plat. Werkend Nederland kon kiezen tussen thuiswerken, de fiets nemen of aanschuiven in de file. Een totaal verkeersinfarct bleef echter uit. De staking was uitstekend aangekondigd en blijkbaar kunnen velen van ons met een beetje creatief plannen thuis aan het werk of tóch op het werk komen door bijvoorbeeld samen met collega’s een auto te delen.

Begrip
Wat mij opviel was het gebrek aan chagrijn bij reizigers die op zoek moesten naar alternatief vervoer. In het nieuws zag ik vooral reizigers met begrip voor de staking. Leuk is anders, werd gezegd, maar veel mensen toonden ook sympathie voor de strijd om een goed pensioen en een goede regeling voor zware beroepen. Die sympathie leeft ook breed in de sector zorg en welzijn, waar het werk fysiek én mentaal vaak zwaar is en waar we sinds het stijgen van de pensioenleeftijd steeds meer oudere werknemers ziek zien uitvallen.

Verknoopt
Twee weken geleden pleitte ik op deze plek nog voor het ontwarren van de knoop waarin de pensioenonderhandelingen zijn beland. Want door de discussie over pensioenhervormingen te koppelen aan de debatten over de AOW-leeftijd, zzp’ers en regelingen voor zware beroepen, zijn de onderhandelingen ongelooflijk ingewikkeld geworden. De verknoping van al die onderwerpen is blijven bestaan, maar toch lijkt een akkoord volgens de geruchten nu dichterbij.

Nader tot elkaar
Maar we zijn er nog niet. De verschillende standpunten zijn de afgelopen jaren verhard. Nu moeten partijen weer nader tot elkaar zien te komen. Daarvoor is het nodig dat werkgevers en vakbonden bereid zijn tot compromissen, net als het kabinet. Het kabinet zal daarnaast ook met geld over de brug moeten komen, om maatregelen als een minder snelle stijging van de AOW-leeftijd mogelijk te maken. Én er zal echt een goede oplossing moeten komen voor mensen met zware beroepen. Als dat allemaal lukt, zal tot slot de oppositie in Den Haag moeten willen meewerken. De coalitiepartijen hebben immers geen meerderheid meer in de Eerste Kamer.

Het is dus nog lang geen gelopen race. Maar ik hoop dat het lange weekend dat velen van ons deze dagen hebben, door de spelers in de polder goed wordt gebruikt. Ik ben razend benieuwd. En ik heb zeer voorzichtige hoop op een spoedig akkoord.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Wonen met behulp van uw pensioengeld

Soms krijg ik de vraag - ook hier op dit blog – of het geen goed idee zou zijn als we aan onze deelnemers hypotheken zouden verstrekken. Die vraag kregen we al langer en we zijn er ook mee aan de slag gegaan. Sinds 2015 bestaat er een zorg-en-welzijn-hypotheek. Speciaal voor wie werkt in de sector zorg en welzijn en met gunstige voorwaarden.

De ledenorganisatie PGGM&CO, waar al onze deelnemers lid van kunnen worden, deed onderzoek naar de hypotheek-wensen van mensen die werken in de sector zorg en welzijn. Aan de hand van die wensen is de zorg-en-welzijn-hypotheek ontworpen.

Gunstig
Behalve een gunstige rente, kent de hypotheek een aantal kenmerken die speciaal voor mensen in de zorg en welzijn van belang zijn. Zo telt de onregelmatigheidstoeslag gewoon mee als inkomen. Datzelfde geldt voor inkomsten uit nul-urencontracten; ook die tellen mee bij de berekening hoeveel je kunt lenen. Daarnaast kunnen ook artsen in opleiding en leerling-verpleegkundigen al in aanmerking komen voor een hypotheek.

Groei
Dat we met deze hypotheken voldoen aan een behoefte, blijkt uit de cijfers. Inmiddels hebben ruim 10.000 mensen in de sector een hypotheek genomen. In totaal gaat het nu om leningen ter waarde van meer dan twee miljard euro. En de groei zet door. Niet alleen deelnemers die een hypotheek hebben afgesloten profiteren daarvan; ook de rest van onze deelnemers heeft er wat aan. De hypotheken zijn namelijk een relatief veilige belegging, en ze leveren vandaag de dag meer rendement op dan staatsleningen. Goed voor huizenkopers, goed voor uw pensioen.  

Groen wonen
En onze hypotheken zijn óók nog eens goed voor het klimaat. Want wie energiezuinig wil wonen, kan met onze hypotheek extra profiteren. Voor bezitters van huizen met energielabel A, is er een korting op de rente. Datzelfde geldt voor mensen met een minder goed energielabel, die hun huis aanpassen om het A-label te bereiken. Zo stimuleren we de verduurzaming van Nederland. En dat kost eigenlijk niets, omdat energiezuinige huizen een minder risicovolle hypotheek opleveren. Enerzijds omdat de woning meer waard is, anderzijds omdat de eigenaren een lagere energierekening hebben en hun hypotheek daardoor makkelijk kunnen betalen. Dat lagere risico dat wij lopen, vertaalt zich in een iets lagere rente die we vragen. 
Ook deze groene variant slaat aan. Deze week bereikten we het punt dat 20% van onze hypotheekportefeuille is belegd in woningen met energielabel A. In totaal dus 400 miljoen euro.

Meer weten over de hypotheek speciaal voor mensen die werken in de zorg en welzijn? Hier vindt u alle informatie.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

In de knoop

Na bijna tien jaar praten is er nog altijd geen pensioenakkoord. Werkgevers, vakbonden en het kabinet loeren naar elkaar, maar lijken geen van allen een belangrijke stap in elkaars richting te willen zetten. Dat komt onder meer doordat er allerlei onderwerpen aan het pensioendebat zijn geknoopt. Die knoop zit daardoor muurvast.

Vorig weekend sprak ik in De Telegraaf opnieuw mijn zorgen uit over het uitblijven van een deal over een nieuw pensioenstelsel. De onderhandelaars van de vakbonden, werkgevers en politiek Den Haag hebben de pensioendiscussie de afgelopen jaren enorm groot gemaakt. Ze sluiten elkaar uit op onderwerpen die weliswaar met de oude dag te maken hebben, maar niet direct met een vernieuwing van de pensioenafspraken. Denk aan zware beroepen, zzp’ers en de AOW-leeftijd.

Kleinere stapjes
Nu al die zaken tegelijk in de onderhandelingen worden betrokken, blijkt het voor de partijen vrijwel onmogelijk om nader tot elkaar te komen. In De Telegraaf pleit ik daarom voor kleinere stappen: regel eerst een akkoord over nieuwe pensioenafspraken, en pak daarna die andere problemen aan. Dan kunnen wij eindelijk aan de slag. En belangrijker nog: de dreiging van een verlaging van de pensioenen kan er door verminderen. 

Anders rekenen
Behalve op de onderhandelaars, wachten we ook nog op iets anders. Een commissie van wetenschappers onder leiding van oud-minister Jeroen Dijsselbloem werkt aan een advies over onder meer de rekenrente voor pensioenfondsen. Die rekenrente bepaalt hoeveel geld we vandaag opzij moeten zetten voor de pensioenen van straks. Omdat de rente nu extreem laag is, moeten pensioenfondsen enorme buffers aanhouden. Daardoor zijn de pensioenen al jarenlang bevroren en dreigen zelfs verlagingen, terwijl de pensioenpotten groter zijn dan ooit tevoren. Dat is niet meer uit te leggen.

Ik hoop daarom dat de commissie van Dijsselbloem met een advies komt waarin de rekenrente wat hoger wordt, zoals overigens ook in de rest van Europa gebruikelijk is. Een iets hogere rente past ook uitstekend in een nieuw pensioenstelsel waarin de garanties minder hard zijn. Want als je erkent dat een pensioen zonder risico’s niet bestaat, is rekenen met de risicovrije rente niet langer nodig. 

Dijsselbloem zou begin mei met zijn advies komen. Dat is uitgesteld naar eind mei. Tot die tijd zal er weinig voortgang zijn in de pensioenonderhandelingen. En daarna? De schermutselingen van afgelopen week stemden niet erg hoopvol. De toon verhardt en de AOW-discussie blijft de onderhandelingen gijzelen. Toch hoop ik nog steeds op een snel en verstandig compromis. Want als we het vertrouwen in het Nederlandse pensioenstelsel willen terugwinnen, is dat de enige weg. 

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

In hetzelfde schuitje

In discussies over de dreigende pensioenverlaging, hoor ik wel eens zeggen dat het pensioenfonds die kosten moet dragen en gepensioneerden en werknemers er niet mee moet lastig vallen. ‘Afspraak is afspraak, gewoon betalen dus’, wordt dan gezegd.

Ook de afgelopen week leek een lezer van dit blog met de naam Lucas iets dergelijks te suggereren met een serie vragen over de zogenoemde ‘uitkeringsovereenkomst’. Dat is nu in Nederland de meest voorkomende vorm van pensioen, waarbij je elk jaar een percentage van je salaris aan pensioen opbouwt. Elk jaar doet het pensioenfonds u dus een toezegging over de hoogte van het pensioen dat u later kunt verwachten. Daarom heet het een uitkeringsovereenkomst. Ook het PFZW-pensioen is zo’n type regeling.

Tegenstrijdig
Lucas stelt terecht vragen over dit type pensioenregeling. Want het is raar om een duidelijke afspraak te maken over de hoogte van de uitkering, terwijl die afspraak eigenlijk niet rotsvast is. Dat is de tegenstrijdigheid in ons huidige pensioenstelsel waar we nu juist van af moeten: absolute zekerheid bestaat niet, maar we doen alsof dat wél zo is. Want in de wetten en regels waaraan pensioenfondsen zich moeten houden, staat dat we een grote mate van zekerheid moeten bieden over de hoogte van de pensioenuitkering. Maar de regels schrijven ook voor, dat we de pensioenen moeten verlagen als die zekerheid in gevaar dreigt te komen. De huidige regels dwingen ons bovendien tot zó veel voorzichtigheid, dat uw pensioen er eerder slechter dan beter van wordt. Ook dat is een tegenstrijdigheid waar we van af moeten.

Wij zijn samen het fonds
Maar los van die wetten en regels, is er nog een andere belangrijke reden waarom een pensioenfonds nooit een keiharde garantie kan geven over de hoogte van het pensioen. Anders dan een verzekeraar, is het pensioenfonds van ons allemaal. We zitten in hetzelfde schuitje: een solidair collectief, waarbij geen winst wordt gemaakt en alle opbrengsten in de pensioenpot gaan. Lucas lijkt te willen dat het pensioenfonds opdraait voor tegenvallers, en ‘gewoon’ betaalt wat is afgesproken. Maar als er daadwerkelijk een tekort ontstaat en we blijven toch gewoon uitbetalen, zou dit ten koste gaan van jongere deelnemers. Zij vinden dan tegen de tijd dat ze met pensioen willen, de hond in de pot. Want van die pot is er maar één.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Jonge jaren, oude jaren

Een tegenvallend pensioen, met nauwelijks rendement op je inleg, hoe kan dat? Vorige week schreef de heer Roodbol een opiniestuk op de website van de Volkskrant. Daarin rekende hij voor waarom zijn vrouw, die binnenkort pensioen krijgt van PFZW, teleurgesteld was over haar pensioen; ze krijgt nauwelijks meer uitbetaald dan ze aan premie heeft ingelegd.

Een lezer van mijn blog vroeg mij afgelopen week naar onze reactie op dit stuk. Ik heb de heer Roodbol een persoonlijk bericht gestuurd, waarin ik hem uitnodigde samen nog eens naar zijn berekening te kijken. Omdat natuurlijk meer van onze deelnemers de Volkskrant-website volgen, leek het me goed er op deze plek ook nog even bij stil te staan.

Een kort fragment uit het artikel van de heer Roodbol: “Mijn vrouw gaat dit jaar met pensioen. Ze werkt als verpleegster en heeft verplicht pensioen opgebouwd bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW). Het pensioen dat ze gaat ontvangen valt nogal tegen. In het verleden heeft zij in totaal 14.366 euro aan premie betaalt. Ze krijgt nu aan bruto ouderdomspensioen 1.063 euro per jaar.”

Rekenen
De heer Roodbol is actuaris en kan dus rekenen. Zijn berekeningen wezen uit dat het pensioengeld van zijn vrouw over de afgelopen 38 jaar gemiddeld slechts ongeveer 1 procent rendement per jaar heeft opgeleverd. Dat is inderdaad een karig rendement, zeker wanneer je het vergelijkt met het rendement dat wij als fonds maken. Ik kan het plaatje daarom ook niet goed rijmen.
In zijn artikel wekt de heer Roodbol de indruk dat zijn vrouw een leven lang als verpleegster heeft gewerkt, nu nog steeds in de sector zorg en welzijn werkt en binnenkort met pensioen gaat. Onze eigen cijfers laten in zo’n geval een heel ander beeld zien. In het algemeen is het zo, dat mensen die hun hele loopbaan pensioen bij PFZW hebben opgebouwd, gemiddeld (onder meer afhankelijk van persoonlijke omstandigheden en de economie) 3 tot 4 keer hun inleg terugkrijgen. De huidige generatie gepensioneerden krijgt zelfs vaak nog meer terug. Gezien de economische omstandigheden en vooral de lage rente kan het voor de huidige jongeren minder zijn, maar ook zij krijgen hun inleg dubbel en dwars terug.

Jong betaalt voor oud
Er is één belangrijke uitzondering op deze regel: wie alleen in de jonge jaren pensioen bij ons opbouwt en daarna niet meer, komt er relatief bekaaid van af. Dat komt omdat jongeren en ouderen dezelfde premie betalen, terwijl de pensioenopbouw van jongeren eigenlijk 'goedkoper' is. Hun inleg kan immers nog vele jaren renderen. Jongeren betalen dus in zekere zin mee aan het pensioen van ouderen. Wie een werkzaam leven lang pensioen bij ons opbouwt, heeft daar geen last van. In de jonge jaren betaal  je dan iets te veel, maar dat maak je goed in de jaren waarin je ouder bent.

Een leven lang
Vroeger werkten veel mensen een leven lang bij dezelfde baas of in dezelfde sector. Dat is nu veel minder gebruikelijk. Daarom is het goed dat bij de hervorming van het pensioenstelsel goed gekeken wordt naar dit fenomeen dat jong en oud hetzelfde betalen voor dezelfde pensioenopbouw.

Terug naar mevrouw Roodbol. Ik ken haar situatie niet precies, en als ik hem wel zou kennen zou ik die hier uit privacyoverwegingen niet uit de doeken doen. Maar de enige manier waarop ik de berekening van de heer Roodbol kan verklaren, is dat zijn vrouw alleen in haar jongere (relatief dure) jaren pensioen bij ons heeft opgebouwd. En dus niet een leven lang, zoals werd gesuggereerd. 

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

NB
Iets heel anders: deze week publiceerden wij ons eerste eigen Jaarverslag Duurzaam Beleggen. Tot nu toe brachten we geen eigen jaarverslag over dit onderwerp uit, maar deed onze uitvoeringsorganisatie PGGM dat. Vanaf nu is dat dus anders. Ik ben benieuwd wat u ervan vindt.

Schone handen of schoon gas?

Wij willen met onze beleggingen allereerst een goed pensioen voor u verdienen. Tegelijkertijd proberen we bij te dragen aan een betere wereld. Want van uw pensioen geniet u meer in een wereld die schoon, veilig en rechtvaardig is. Toch beleggen we nog ongeveer twee procent van uw pensioengeld in fossiele brandstoffen zoals olie en gas. Waarom?

Over die vraag mocht ik vorige week op uitnodiging van FNV Zorg en Welzijn (die ook in ons bestuur vertegenwoordigd is) het debat aangaan met FNV en de stichting FossielVrij NL. FossielVrij probeert met acties en campagnes pensioenfondsen te bewegen te stoppen met investeringen in fossiele brandstoffen. We hebben ze al eerder op bezoek gehad. Nu vond het gesprek - met een kritisch publiek - plaats in cultureel centrum De Tolhuistuin, op een prachtig plekje in Amsterdam Noord.

Schone handen of invloed
FossielVrij wil dat we al onze beleggingen in fossiele brandstoffen van de hand doen. Net als FossielVrij streven wij naar een duurzame wereld, waar steeds minder plaats is voor fossiele brandstoffen. Maar wij kiezen voor een andere weg daar naar toe. We willen met onze beleggingen een positieve invloed uitoefenen op de verandering van de energiesector. Door in de meest energie-efficiënte olie- en gasbedrijven te beleggen bijvoorbeeld. En door deze bedrijven vervolgens aan te sporen tot een meer duurzaam beleid. Zo houden we onze handen misschien niet brandschoon, maar ik geloof dat we met onze invloed wél meer bijdragen aan een schonere wereld en een beter klimaat dan wanneer we simpelweg zouden weglopen.

Schoon gas
We kiezen in onze aanpak ook nog voor een tweede weg: het beleggen in oplossingen. Daarbij investeren we gericht in bedrijven die duurzame oplossingen ontwikkelen. Dat kan gaan om bijvoorbeeld zon- en windenergie, maar ook om geheel nieuwe energietechnieken. Inmiddels investeren we in duurzame klimaatoplossingen al bijna twee maal zo veel geld als in fossiele brandstoffen. Nu al produceren onze projecten duurzame energie die genoeg is voor 3,3 miljoen huishoudens. Dat is meer dan al onze deelnemers samen thuis gebruiken.

En we blijven onze schone-energieportefeuille uitbreiden. Zo maakten we deze week samen met onze belegger PGGM bekend te gaan investeren in het Nederlandse bedrijf SCW Systems. Dit bedrijf ontwikkelt een geheel nieuwe revolutionaire manier om gas te maken uit bio-afval, veel sneller, efficiënter en goedkoper dan tot nu toe voor mogelijk werd gehouden. En het mooie is: het gas kan gewoon aan het bestaande Nederlandse aardgasnet geleverd worden. Wij geloven dan ook dat deze nieuwe technologie een vaste plek verdient in de Nederlandse energieproductie. Dat betekent dat het bedrijf sterk kan gaan groeien. Meer Nederlandse duurzame energie dus, én een mooi nieuw Nederlands exportproduct. Het rendement dat die groei oplevert, gaat naar uw pensioen.

 Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Tegen de klippen op

De pensioenpot van (ex)werknemers en gepensioneerden in de zorg en welzijn was eind maart groter dan ooit tevoren. En tegelijkertijd dreigt er in het jaar 2021 een verlaging van de pensioenen. Een bizarre situatie.

Vandaag publiceerden we onze cijfers over het eerste kwartaal van 2019. Die cijfers brengen twee uiteenlopende verhalen in beeld. Het rendement dat we behaalden met de beleggingen van uw pensioengeld, was uitstekend. In de eerste drie maanden van dit jaar bedroeg het totaalrendement maar liefst 8,5 procent. Het pensioenvermogen dat PFZW beheert groeide daardoor met 17,5 miljard euro, tot een record van meer dan 216 miljard euro. Het beroerde laatste beleggingskwartaal van 2018 is daarmee ruimschoots goed gemaakt. 

Twee records
U zult misschien denken dat er dus vooral goed nieuws te melden is. Dat is helaas niet zo. De afgelopen maanden daalde de rente namelijk uitzonderlijk hard. Terwijl we een record behaalden met de omvang van ons vermogen, werden we ook geconfronteerd met een ander record: nooit eerder in ons bestaan stond de rente zo laag als aan het eind van het eerste kwartaal. En hoe lager de rente, hoe meer geld we vandaag opzij moeten zetten voor de huidige en toekomstige pensioenuitkeringen. Per saldo verbeterde onze financiële gezondheid daardoor nauwelijks. Met deze extreem lage rentestanden beleggen we als het ware tegen de klippen op.

Bizarre situatie
De bizarre situatie doet zich nu voor dat de pensioenpot omvangrijker is dan ooit, en tegelijkertijd de dreiging dat we de pensioenen in het jaar 2021 moeten verlagen óók nog nooit zo groot is geweest. We moeten als pensioenfonds voorzichtig zijn en de rekening niet doorschuiven naar toekomstige generaties gepensioneerden, maar ons huidige pensioenstelsel stapelt voorzichtigheid op voorzichtigheid. Daardoor wordt uw pensioen eerder geschaad dan beschermd. De afgelopen jaren bloeide de economie, maar u merkte daar als gepensioneerde of werknemer die pensioen opbouwt niets van. Het is daarom echt tijd voor nieuwe afspraken over pensioen. Kunnen die een pensioenverlaging voorkomen? Dat is nu nog niet te zeggen. Maar dat het huidige systeem bizarre effecten kent, kunnen we wél al een hele tijd vaststellen.

Twee voor twaalf
Het is nu twee voor twaalf. Vakbonden, werkgevers en het kabinet moeten snel weer om de tafel om te praten over een pensioenhervorming. Minister Koolmees lijkt nu opnieuw bezig te zijn draagvlak voor hervorming te zoeken bij een aantal oppositiepartijen in Den Haag. Zonder werkgevers en vakbonden zal een akkoord echter weinig kans van slagen maken. De minister zal dus ook dáár voor draagvlak moeten zorgen. Er is geen tijd meer te verliezen.  

Lees ons uitgebreide kwartaalbericht.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Minder pensioenfondsen: samen sterker

Het lijkt erop dat steeds wanneer je even met je ogen knippert, er een Nederlands pensioenfonds is verdwenen. Wat is er aan de hand? En wat betekent dat voor PFZW?

Aan het einde van de vorige eeuw telde Nederland nog zo’n duizend pensioenfondsen. Nu, bijna 20 jaar later, zijn er nog 230 fondsen over. Dat bleek vorige week uit nieuwe cijfers van De Nederlandsche Bank. Van de huidige 230 fondsen, hebben er al bijna 30 aangekondigd ook te gaan stoppen. Het aantal pensioenfondsen daalt dus met een duizelingwekkende snelheid.

Ingewikkeld
Een van de belangrijkste redenen waarom pensioenfondsen stoppen, is dat het runnen van een pensioenfonds steeds ingewikkelder is geworden. De economie is complexer geworden, en daarmee ook beleggen en het beheren van de risico’s die daarbij horen. Wetten en regels voor pensioenfondsen zijn ingewikkelder en strenger geworden, zeker sinds de financiële crisis. Doordat het ingewikkelder is, zijn ook de eisen die worden gesteld aan pensioenfondsbestuurders omhoog gegaan. Voor kleinere pensioenfondsen is het daardoor steeds moeilijker om voldoende bestuurders te vinden met de juiste kennis en ervaring.  

Klein is vaak duurder
Een andere oorzaak van de afname van het aantal pensioenfondsen is de toenemende wens om de kosten van pensioenuitvoering laag te houden. Bij kleine pensioenfondsen zijn de kosten per deelnemer vaak hoger dan bij grote fondsen. Schaalvoordeel zorgt er immers voor dat je diensten goedkoper kunt inkopen en scherper kunt onderhandelen, bijvoorbeeld met externe vermogensbeheerders. En heel simpel: minder pensioenfondsen betekent ook minder bestuurders, minder directeuren en minder managers. Tot slot hebben grote pensioenfondsen de mogelijkheid om meer werk in eigen huis te doen, in plaats van dat uit te besteden. Zeker bij de uitvoering van de beleggingen kan dat veel geld schelen.

Een alternatieve toekomst
Als een fonds besluit dat het niet langer verstandig of mogelijk is om zelfstandig te blijven, zijn er verschillende alternatieve mogelijkheden. Het meest gekozen alternatief is samengaan met een groter pensioenfonds. Vaak is dat een bedrijfstakpensioenfonds, dat voor vele werkgevers in een of meerdere sectoren de pensioenen verzorgt. Het zijn dan ook vooral de ondernemingspensioenfondsen (die voor één bedrijf werken) die verdwijnen.

Wat betekent dit voor PFZW?
PFZW werkt al voor veel verschillende sectoren. Allereerst voor de zorg en welzijn natuurlijk, met grote sectoren zoals de ziekenhuizen, het welzijnswerk, de geestelijke gezondheidszorg, de thuiszorg, verpleeghuizen en de kinderopvang. Maar we verzorgen ook de pensioenen voor mensen die werken in bijvoorbeeld de sport en bij de musea. Vorig jaar heeft het Pensioenfonds Tandtechniek zich bij ons aangesloten. Eerder mochten we al onder meer het Pensioenfonds Cultuur en het Pensioenfonds Predikanten verwelkomen.

Bij zo’n overgang zorgen we steeds dat iedereen er beter van wordt. De aansluiting van een nieuw pensioenfonds mag dan ook nooit ten koste gaan van onze bestaande deelnemers. We steken als het ware gelijk over. Er gaat dus geen subsidie van het ene fonds naar het andere fonds. Als een overkomend pensioenfonds er financieel beter voorstaat dan PFZW, dan krijgen de deelnemers van dat pensioenfonds er vóór de overdracht van het eigen fonds wat pensioen bij. En andersom, staat een pensioenfonds er slechter voor dan PFZW, dan worden de pensioenen bij dat fonds vóór de overdracht verlaagd. Zo zorgen we ervoor dat de financiële positie (de dekkingsgraad) van beide fondsen op het moment van de overdracht gelijk is. En vanaf dat moment kan iedereen profiteren van het toegenomen schaalvoordeel. Samen sterker dus.  

Peter Borgdorff
Directeur PFZW