Wat vinden we bij PFZW nou precies van de ideeën over ons pensioenstelsel, zoals minister Koolmees die een tijdje terug naar de Tweede Kamer stuurde? Een eenvoudige vraag. Maar het antwoord is minder simpel.
Deze week (en ook al eerder) schreef Lucas Slot, een lezer van dit blog, verschillende malen dat hij nou wel eens wilde weten wat PFZW en ik precies vinden van de ideeën van minister Koolmees. Ik begrijp de vraag. En ik begrijp ook het ongenoegen over het uitblijven van een exact antwoord. Toch kan ik de vraag niet beantwoorden. Althans, niet op een manier waarvan ik verwacht dat de heer Slot en andere lezers er tevreden mee zouden zijn.
Vakbonden, werkgevers en politiek
Want wat is het punt? Simpelweg: PFZW gaat er niet over. En ik al helemaal niet. Afspraken over de inhoud van de pensioenregeling - en ook over de hervormingen van het stelsel - zijn in eerste instantie een zaak van sociale partners: vakbonden en werkgevers. Dat zij er over gaan is logisch, want pensioen is een arbeidsvoorwaarde én werkgevers en werknemers betalen de pensioenen samen. Als sociale partners er samen uitkomen, neemt de politiek vervolgens een besluit over de randvoorwaarden. Kabinet en parlement stellen wetten op die de pensioenafspraken al dan niet mogelijk maken. Het gaat dan bijvoorbeeld over belastingregels, regels over zekerheid en risico en regels over de leeftijd waarop we kunnen stoppen met werken.
Met de verkiezingsuitslag van afgelopen woensdag en de nieuwe verhoudingen in de Eerste Kamer, wordt de politieke besluitvorming over ons pensioenstelsel er niet eenvoudiger op. Misschien is er ook een lichtpuntje: de versnippering van het politieke landschap zorgt ervoor dat het kabinet op zoek moet naar steun bij andere partijen. Dat betekent dus dat het kabinet met plannen moet komen die op breed draagvlak kunnen rekenen.
Terughoudend
PFZW zit zoals gezegd niet aan de onderhandelingstafel in Den Haag. Wat is onze rol (en die van andere pensioenfondsen) dan wel? Eenvoudig gezegd: wij krijgen de opdracht van sociale partners om de afgesproken pensioenregeling uit te voeren. Niets meer en niets minder.
Omdat wij niet aan de onderhandelingstafel zitten, past mij ook enige terughoudendheid in het hardop uiten van onze mening. Niet omdat we geen mening hebben, maar vooral omdat ik bij u geen verwachtingen wil wekken die we niet kunnen waarmaken.
Niet onder stoelen of banken
Vind ik dan helemaal niks van de discussie over de hervorming van ons pensioenstelsel? Jazeker wel. Mijn mening steek ik niet onder stoelen of banken. Sterker nog, er is geen onderwerp waarover ik op deze plek de afgelopen jaren váker heb geschreven. Een hele kleine greep uit die eerdere blogs vindt u bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier.
Het ging in die blogs niet over de precieze inhoud van mogelijke pensioenafspraken, maar wel over de waarden die PFZW, en ik, hoog in het vaandel hebben staan. Ik sta nog steeds pal achter die waarden: je pensioen regel je het best samen, door kosten en risico’s met elkaar te delen. We moeten solidair zijn, ook tussen generaties, en voorkomen dat er pech- en geluks-generaties ontstaan. We zouden verder wat mij betreft moeten stoppen met onnodige voorzichtigheid en dure schijnzekerheid, omdat die leiden tot slechtere pensioenen. En tot slot vind ik dat de pensioenen meer dan nu het geval is, moeten kunnen meebewegen met de economie. Dat betekent dat pensioenen sneller moeten kunnen groeien als het goed gaat, maar ook wat eerder kunnen dalen als het tegenzit.
De sterke kanten van ons stelsel moeten wat mij betreft behouden blijven, óók na een hervorming. Maar nogmaals: hoe werknemers en werkgevers dat precies willen gaan regelen, dat is aan hen. Zij zijn aan zet. Al een hele tijd zelfs.
Peter Borgdorff
Directeur PFZW
