De afgelopen dagen was er in de media veel te doen over onze beleggingen in Israël. Daardoor stond bij ons de telefoon roodgloeiend. Het ging er stevig aan toe. Wat was er precies aan de hand?
Begin deze week meldde een Israëlische krant dat PGGM, die onze beleggingen uitvoert, alle aandelen in een vijftal banken uit Israël had verkocht. De reden: we willen niet langer beleggen in deze banken, omdat de banken de bouw van nederzettingen in de Palestijnse gebieden financieren.
Het bericht in de buitenlandse krant werd direct opgepikt door de Nederlandse media. Dat hebben we geweten. We werden niet alleen platgebeld door journalisten, maar kregen ook heel veel reacties van onze deelnemers en van anderen. Mensen die het hartstochtelijk eens waren met het besluit om niet langer te beleggen in de banken. Én mensen die ons net zo hartstochtelijk vertelden het een volstrekt verkeerd besluit van ons te vinden. Het was het één, óf het ander. Een geluid dat er een beetje tussenin zit, heb ik de afgelopen dagen nauwelijks gehoord.
Ongelooflijke geschiedenissen
De hartstocht laat zien hoe diep het Israëlisch-Palestijnse conflict geworteld is. Ik kan, ook al is de afstand groot, wel meevoelen met die harstocht van beide kanten. De ongelooflijke geschiedenissen die aan het conflict vooraf gingen maken de gevoeligheden extreem groot en de standpunten rotsvast. Dat geeft weinig hoop op een spoedige structurele en vreedzame oplossing. Tussen al die ingewikkeldheden spelen zich ondertussen jaar in jaar uit, ieder dag opnieuw, kleine en grote menselijke drama’s af.
Nuance
De felheid, hartstocht en wanhoop waarmee het conflict gepaard gaat, lenen zich slecht voor nuance en gematigdheid. Toch is ons besluit om nu te stoppen met de beleggingen in de Israëlische banken, niet uit te leggen zonder die nuance op te zoeken. Ik doe graag een poging te vertellen hoe het zover gekomen is.
Wij worden al een aantal jaren op dit onderwerp aangesproken door organisaties zoals Cordaid, ICCO, IKV PaxChristi, Oxfam-Novib, Werkgroep Keerpunt en het Nederlands Palestina Komite. Voor een aantal van deze partijen verzorgen we toevallig ook de pensioenen. De kritiek is steeds dat wij niet zouden moeten beleggen in bedrijven die actief zijn in de Palestijnse bezette gebieden. Die kritiek trekken wij ons aan, omdat één van de inspiratiebronnen van ons beleid voor verantwoord beleggen bestaat uit het internationale recht. En buiten Israël is vrijwel iedereen in de wereld het erover eens dat de politiek van het bouwen van Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied, niet voldoet aan dat internationale recht.
Gesprekken
Maar liever dan alleen maar schone handen houden, gebruiken we de macht van het geld om zaken ten goede te keren waar dat mogelijk en zinvol is. Daarom bleven we de afgelopen jaren beleggen in de betrokken banken en zijn we al sinds 2010 met ze in gesprek. Het doel van die gesprekken is enerzijds het achterhalen van de feiten. Anderzijds proberen we de bedrijven te bewegen tot een meer verantwoord beleid. Nadat in eerste instantie drie van de betrokken vijf banken niet met ons wilden praten, lukte dat na stevig aandringen wel. Dat was goed nieuws en gaf hoop. De afgelopen jaren zijn vervolgens verschillende intensieve gesprekken met de banken gevoerd. Dat deden we vaak samen met andere grote Nederlandse en buitenlandse beleggers.
Onmogelijk
Naarmate de gesprekken vorderden, werd ons langzaamaan steeds duidelijker dat de banken hun beleid niet wilden of konden veranderen. Want in hun ogen, en in de ogen van de Israëlische wet, doen zij niets verkeerds. Sterker nog, de banken mógen van de wet niet eens weigeren om huizen van kolonisten in de nederzettingen te financieren. Ze kunnen dus in feite onder de huidige omstandigheden niet anders. Maar de consequentie is dat wij, die ons richten op het internationale recht, niet anders kunnen dan onze beleggingen in deze banken te beëindigen.
We blijven beleggen in Israël
Ik vind het van belang te benadrukken dat dit besluit is wat het is. Voor- en tegenstanders van ons besluit hebben soms de neiging het in hun eigen voordeel uit te leggen. Maar het is niet meer en niet minder dan het volgende: we stoppen met onze belegging in vijf Israëlische banken. We beleggen gewoon in andere Israëlische bedrijven, en dat blijven we doen. Want niet het land waar een bedrijf staat of vandaan komt doet er toe, maar de vraag of het, ook in internationaal perspectief, verantwoord opereert.
Peter Borgdorff
Directeur PFZW
