PFZW blog

Tegen de klippen op

De pensioenpot van (ex)werknemers en gepensioneerden in de zorg en welzijn was eind maart groter dan ooit tevoren. En tegelijkertijd dreigt er in het jaar 2021 een verlaging van de pensioenen. Een bizarre situatie.

Vandaag publiceerden we onze cijfers over het eerste kwartaal van 2019. Die cijfers brengen twee uiteenlopende verhalen in beeld. Het rendement dat we behaalden met de beleggingen van uw pensioengeld, was uitstekend. In de eerste drie maanden van dit jaar bedroeg het totaalrendement maar liefst 8,5 procent. Het pensioenvermogen dat PFZW beheert groeide daardoor met 17,5 miljard euro, tot een record van meer dan 216 miljard euro. Het beroerde laatste beleggingskwartaal van 2018 is daarmee ruimschoots goed gemaakt. 

Twee records
U zult misschien denken dat er dus vooral goed nieuws te melden is. Dat is helaas niet zo. De afgelopen maanden daalde de rente namelijk uitzonderlijk hard. Terwijl we een record behaalden met de omvang van ons vermogen, werden we ook geconfronteerd met een ander record: nooit eerder in ons bestaan stond de rente zo laag als aan het eind van het eerste kwartaal. En hoe lager de rente, hoe meer geld we vandaag opzij moeten zetten voor de huidige en toekomstige pensioenuitkeringen. Per saldo verbeterde onze financiële gezondheid daardoor nauwelijks. Met deze extreem lage rentestanden beleggen we als het ware tegen de klippen op.

Bizarre situatie
De bizarre situatie doet zich nu voor dat de pensioenpot omvangrijker is dan ooit, en tegelijkertijd de dreiging dat we de pensioenen in het jaar 2021 moeten verlagen óók nog nooit zo groot is geweest. We moeten als pensioenfonds voorzichtig zijn en de rekening niet doorschuiven naar toekomstige generaties gepensioneerden, maar ons huidige pensioenstelsel stapelt voorzichtigheid op voorzichtigheid. Daardoor wordt uw pensioen eerder geschaad dan beschermd. De afgelopen jaren bloeide de economie, maar u merkte daar als gepensioneerde of werknemer die pensioen opbouwt niets van. Het is daarom echt tijd voor nieuwe afspraken over pensioen. Kunnen die een pensioenverlaging voorkomen? Dat is nu nog niet te zeggen. Maar dat het huidige systeem bizarre effecten kent, kunnen we wél al een hele tijd vaststellen.

Twee voor twaalf
Het is nu twee voor twaalf. Vakbonden, werkgevers en het kabinet moeten snel weer om de tafel om te praten over een pensioenhervorming. Minister Koolmees lijkt nu opnieuw bezig te zijn draagvlak voor hervorming te zoeken bij een aantal oppositiepartijen in Den Haag. Zonder werkgevers en vakbonden zal een akkoord echter weinig kans van slagen maken. De minister zal dus ook dáár voor draagvlak moeten zorgen. Er is geen tijd meer te verliezen.  

Lees ons uitgebreide kwartaalbericht.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Minder pensioenfondsen: samen sterker

Het lijkt erop dat steeds wanneer je even met je ogen knippert, er een Nederlands pensioenfonds is verdwenen. Wat is er aan de hand? En wat betekent dat voor PFZW?

Aan het einde van de vorige eeuw telde Nederland nog zo’n duizend pensioenfondsen. Nu, bijna 20 jaar later, zijn er nog 230 fondsen over. Dat bleek vorige week uit nieuwe cijfers van De Nederlandsche Bank. Van de huidige 230 fondsen, hebben er al bijna 30 aangekondigd ook te gaan stoppen. Het aantal pensioenfondsen daalt dus met een duizelingwekkende snelheid.

Ingewikkeld
Een van de belangrijkste redenen waarom pensioenfondsen stoppen, is dat het runnen van een pensioenfonds steeds ingewikkelder is geworden. De economie is complexer geworden, en daarmee ook beleggen en het beheren van de risico’s die daarbij horen. Wetten en regels voor pensioenfondsen zijn ingewikkelder en strenger geworden, zeker sinds de financiële crisis. Doordat het ingewikkelder is, zijn ook de eisen die worden gesteld aan pensioenfondsbestuurders omhoog gegaan. Voor kleinere pensioenfondsen is het daardoor steeds moeilijker om voldoende bestuurders te vinden met de juiste kennis en ervaring.  

Klein is vaak duurder
Een andere oorzaak van de afname van het aantal pensioenfondsen is de toenemende wens om de kosten van pensioenuitvoering laag te houden. Bij kleine pensioenfondsen zijn de kosten per deelnemer vaak hoger dan bij grote fondsen. Schaalvoordeel zorgt er immers voor dat je diensten goedkoper kunt inkopen en scherper kunt onderhandelen, bijvoorbeeld met externe vermogensbeheerders. En heel simpel: minder pensioenfondsen betekent ook minder bestuurders, minder directeuren en minder managers. Tot slot hebben grote pensioenfondsen de mogelijkheid om meer werk in eigen huis te doen, in plaats van dat uit te besteden. Zeker bij de uitvoering van de beleggingen kan dat veel geld schelen.

Een alternatieve toekomst
Als een fonds besluit dat het niet langer verstandig of mogelijk is om zelfstandig te blijven, zijn er verschillende alternatieve mogelijkheden. Het meest gekozen alternatief is samengaan met een groter pensioenfonds. Vaak is dat een bedrijfstakpensioenfonds, dat voor vele werkgevers in een of meerdere sectoren de pensioenen verzorgt. Het zijn dan ook vooral de ondernemingspensioenfondsen (die voor één bedrijf werken) die verdwijnen.

Wat betekent dit voor PFZW?
PFZW werkt al voor veel verschillende sectoren. Allereerst voor de zorg en welzijn natuurlijk, met grote sectoren zoals de ziekenhuizen, het welzijnswerk, de geestelijke gezondheidszorg, de thuiszorg, verpleeghuizen en de kinderopvang. Maar we verzorgen ook de pensioenen voor mensen die werken in bijvoorbeeld de sport en bij de musea. Vorig jaar heeft het Pensioenfonds Tandtechniek zich bij ons aangesloten. Eerder mochten we al onder meer het Pensioenfonds Cultuur en het Pensioenfonds Predikanten verwelkomen.

Bij zo’n overgang zorgen we steeds dat iedereen er beter van wordt. De aansluiting van een nieuw pensioenfonds mag dan ook nooit ten koste gaan van onze bestaande deelnemers. We steken als het ware gelijk over. Er gaat dus geen subsidie van het ene fonds naar het andere fonds. Als een overkomend pensioenfonds er financieel beter voorstaat dan PFZW, dan krijgen de deelnemers van dat pensioenfonds er vóór de overdracht van het eigen fonds wat pensioen bij. En andersom, staat een pensioenfonds er slechter voor dan PFZW, dan worden de pensioenen bij dat fonds vóór de overdracht verlaagd. Zo zorgen we ervoor dat de financiële positie (de dekkingsgraad) van beide fondsen op het moment van de overdracht gelijk is. En vanaf dat moment kan iedereen profiteren van het toegenomen schaalvoordeel. Samen sterker dus.  

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Statiegeld en uw pensioen

Iedere keer wanneer u in de supermarkt uw lege flessen inlevert, draagt u een steentje bij aan een beter milieu. Maar wist u dat ook uw pensioen gebaat is bij de flessen die u inlevert?

De bedrijfsnaam Tomra zegt u hoogstwaarschijnlijk niets. Toch is de kans groot dat u regelmatig voor een apparaat staat dat gemaakt is door de onderneming. De Noorse fabrikant maakt namelijk de automaten waarmee in supermarkten de lege flessen worden ingezameld. Wij beleggen sinds eind 2015 in aandelen van het bedrijf.

Recyclen
Wereldwijd staan er 75.000 machines van marktleider Tomra, in meer dan 60 landen. Jaarlijks worden daarmee maar liefst 35 miljard plastic flessen en glazen (bier)flesjes verwerkt. Alleen al in Nederland gooien we jaarlijks een miljard flessen in 4.200 automaten van het bedrijf. De belegging valt bij ons in de groep “beleggen in oplossingen”, omdat Tomra concreet bijdraagt aan een beter milieu en het tegengaan van klimaatverandering. Want het recyclen van flessen zorgt voor minder zwerfafval én minder energie- en grondstoffengebruik, en dus ook voor minder CO2-uitstoot.

Groei
De belegging draagt niet alleen bij aan het milieu, maar ook aan uw pensioen: sinds eind 2015 is het aandeel al ruim twee keer zoveel waard geworden. Dat is ook niet zo gek, want over de hele wereld komt er steeds meer aandacht voor milieu, klimaat en recycling. Het bedrijf groeit daardoor als kool. Die groei zet naar verwachting ook de komende jaren door, want wereldwijd is er nog veel te doen. In Nederland wordt relatief veel gerecycled, maar op wereldschaal komt nog steeds 40 procent van alle plastic verpakkingen op de vuilnisbelt terecht, en ruim 30 procent belandt zelfs in het milieu. Tomra zamelt ieder jaar 35 miljard drankverpakkingen in, maar dat is slechts iets meer dan 2 procent van het totaal aantal verpakkingen dat wereldwijd wordt gebruikt. Er is dus nog een wereld te winnen, bijvoorbeeld door in veel meer landen dan nu het geval is een systeem voor statiegeld in te voeren. Ook in Nederland kan het nog beter: verpakkingen waar geen statiegeld op zit, zoals blikjes en kleine plastic flessen, belanden nog te vaak op straat of in de natuur.

Tomra werkt intussen ook aan andere technologie, zoals sensoren en machines voor het sorteren van afval en voedsel. Die techniek wordt steeds beter, waardoor steeds meer soorten afval kunnen worden herkend en hergebruikt. Dat stimuleert vanzelf ook de verdere groei van het bedrijf. Een mooi voorbeeld van een mes dat snijdt aan twee kanten: een betere wereld én een goed rendement voor uw pensioen. Op ons platform Betere Wereld vindt u meer voorbeelden. 

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Terug naar school

Omgaan met geld vinden veel van ons lastig – zeker als het gaat om de lange termijn. Geef je vandaag iets uit, of zet je wat opzij voor later? Sparen en zorgen voor een appeltje voor de dorst is niet vanzelfsprekend. Daarom is het goed om er al vroeg over na te leren denken. Liefst al op de basisschool.

Iedereen die kinderen heeft, weet dat leren omgaan met geld tijd en oefening kost. Soms stoot je daarbij je neus, om daarvan te leren. Sinds een aantal jaren is er de jaarlijkse Week van het Geld. In die week werken allerlei instellingen en de overheid samen om mensen meer financieel bewust te maken. Er is daarbij speciale aandacht voor kinderen, jongeren en studenten. Want jong geleerd, is oud gedaan. Bovendien zijn jongeren en studenten vaak financieel kwetsbaar, en komen problematische schulden in die groep relatief vaak voor.  

Mañana
Al een aantal jaar op rij geef ik in de Week van het Geld gastlessen op scholen. Ook dit jaar mocht ik dat doen. Drie keer stond ik deze week voor de klas. Telkens vond ik het een feest.
De week begon voor mij met lessen voor twee groepen van het MBO Amersfoort, met wie ik het programma Isla Mañana – aan de slag met je oude dag doornam. De ene groep bestond uit derdejaars aankomende tandartsassistenten, de andere groep uit studenten maatschappelijke en individuele zorg, die zich richten op verpleeghuizen en de GGZ. Veel van deze studenten hebben bijbanen, en bouwen in die banen ook al (een beetje) pensioen op. Het was daarom mooi te zien dat ze al oprechte belangstelling hebben voor het onderwerp. Het MBO Amersfoort heeft de pensioenles inmiddels verplicht gesteld voor alle derdejaars studenten die aan het afstuderen zijn.

Oude herinneringen & wijze lessen
Het leukste van deze week was dat ik op mijn eigen voormalige lagere school een les mocht geven. De ruim 50 jaar oude herinneringen kwamen direct weer boven, al was er daar natuurlijk ook veel veranderd. Ik mocht lesgeven aan groep 8. De kinderen in die leeftijd zijn tegenwoordig anders dan wij waren: niet op hun mondje gevallen, ze kennen de wereld, spreken Engels en laten zich weinig wijsmaken. Het was een groot plezier een uur met deze kinderen te werken. Gemotiveerd en enthousiast wierpen ze zich aan de hand van het programma Ben Jij een Held met je Geld op het oplossen van financiële vragen en het ontrafelen van dillema’s die met geld te maken hebben. Hoe kies je waar je je geld aan uitgeeft? Koop je vandaag wat snoep of spaar je wat langer door voor iets dat je echt belangrijk vindt? En hoe kom je eigenlijk aan geld? Doe je er klusjes voor, of krijg je het? En maakt geld gelukkig, of is het een noodzakelijk kwaad?

Het zijn de vragen die er echt toe doen. En van de antwoorden die de kinderen in mijn klas gaven, heb ik veel geleerd. Ik raad iedere volwassene aan ook eens met kinderen over het onderwerp te praten.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Niet aan zet

Wat vinden we bij PFZW nou precies van de ideeën over ons pensioenstelsel, zoals minister Koolmees die een tijdje terug naar de Tweede Kamer stuurde? Een eenvoudige vraag. Maar het antwoord is minder simpel.

Deze week (en ook al eerder) schreef Lucas Slot, een lezer van dit blog, verschillende malen dat hij nou wel eens wilde weten wat PFZW en ik precies vinden van de ideeën van minister Koolmees. Ik begrijp de vraag. En ik begrijp ook het ongenoegen over het uitblijven van een exact antwoord. Toch kan ik de vraag niet beantwoorden. Althans, niet op een manier waarvan ik verwacht dat de heer Slot en andere lezers er tevreden mee zouden zijn.

Vakbonden, werkgevers en politiek
Want wat is het punt? Simpelweg: PFZW gaat er niet over. En ik al helemaal niet. Afspraken over de inhoud van de pensioenregeling - en ook over de hervormingen van het stelsel - zijn in eerste instantie een zaak van sociale partners: vakbonden en werkgevers. Dat zij er over gaan is logisch, want pensioen is een arbeidsvoorwaarde én werkgevers en werknemers betalen de pensioenen samen. Als sociale partners er samen uitkomen, neemt de politiek vervolgens een besluit over de randvoorwaarden. Kabinet en parlement stellen wetten op die de pensioenafspraken al dan niet mogelijk maken. Het gaat dan bijvoorbeeld over belastingregels, regels over zekerheid en risico en regels over de leeftijd waarop we kunnen stoppen met werken.

Met de verkiezingsuitslag van afgelopen woensdag en de nieuwe verhoudingen in de Eerste Kamer, wordt de politieke besluitvorming over ons pensioenstelsel er niet eenvoudiger op. Misschien is er ook een lichtpuntje: de versnippering van het politieke landschap zorgt ervoor dat het kabinet op zoek moet naar steun bij andere partijen. Dat betekent dus dat het kabinet met plannen moet komen die op breed draagvlak kunnen rekenen.

Terughoudend
PFZW zit zoals gezegd niet aan de onderhandelingstafel in Den Haag. Wat is onze rol (en die van andere pensioenfondsen) dan wel? Eenvoudig gezegd: wij krijgen de opdracht van sociale partners om de afgesproken pensioenregeling uit te voeren. Niets meer en niets minder.
Omdat wij niet aan de onderhandelingstafel zitten, past mij ook enige terughoudendheid in het hardop uiten van onze mening. Niet omdat we geen mening hebben, maar vooral omdat ik bij u geen verwachtingen wil wekken die we niet kunnen waarmaken.

Niet onder stoelen of banken
Vind ik dan helemaal niks van de discussie over de hervorming van ons pensioenstelsel? Jazeker wel. Mijn mening steek ik niet onder stoelen of banken. Sterker nog, er is geen onderwerp waarover ik op deze plek de afgelopen jaren váker heb geschreven. Een hele kleine greep uit die eerdere blogs vindt u bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier.
Het ging in die blogs niet over de precieze inhoud van mogelijke pensioenafspraken, maar wel over de waarden die PFZW, en ik, hoog in het vaandel hebben staan. Ik sta nog steeds pal achter die waarden: je pensioen regel je het best samen, door kosten en risico’s met elkaar te delen. We moeten solidair zijn, ook tussen generaties, en voorkomen dat er pech- en geluks-generaties ontstaan. We zouden verder wat mij betreft moeten stoppen met onnodige voorzichtigheid en dure schijnzekerheid, omdat die leiden tot slechtere pensioenen. En tot slot vind ik dat de pensioenen meer dan nu het geval is, moeten kunnen meebewegen met de economie. Dat betekent dat pensioenen sneller moeten kunnen groeien als het goed gaat, maar ook wat eerder kunnen dalen als het tegenzit.

De sterke kanten van ons stelsel moeten wat mij betreft behouden blijven, óók na een hervorming. Maar nogmaals: hoe werknemers en werkgevers dat precies willen gaan regelen, dat is aan hen. Zij zijn aan zet. Al een hele tijd zelfs.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Een lange relatie en toch onbekenden voor elkaar

U hoeft niet iedere dag stil te staan bij uw pensioen. Dat doen wij voor u. Maar zo af en toe hebben we uw hulp nodig. Want wij kunnen het nog zo goed proberen te regelen, u weet alleen zélf wat uw wensen en persoonlijke omstandigheden zijn. Daarom is het belangrijk af en toe even aan uw pensioen te denken.

De lezers van dit blog hebben bovengemiddeld veel interesse in pensioen. Maar dat geldt lang niet voor iedereen. Terwijl het belang voor iedereen groot is. U werkt ongeveer één vijfde van uw tijd voor uw pensioen. Het gaat dus om veel geld. Tegen de tijd dat u met pensioen gaat hebben wij, door uw geld te beleggen, er nog veel meer van gemaakt. Voor veel mensen vormt de pensioenpot zelfs het grootste deel van hun vermogen. Ook daarom is het goed je er af en toe in te verdiepen.

Een lange relatie
Als u in de zorg gaat werken op uw 25e levensjaar, in de sector blijft werken en 90 jaar oud wordt (steeds minder vaak een uitzondering), bent u maar liefst 65 jaar aan PFZW verbonden. We gaan dus een bijzonder lange relatie met elkaar aan. Toch zijn we voor velen van u een grote onbekende. Dat vinden we jammer. Want ook die onbekendheid is een reden dat mensen zich te weinig in hun pensioen verdiepen. We worden niet vaak gebeld door mensen die een huis kopen, gaan scheiden of andere gebeurtenissen in hun leven meemaken die invloed hebben op hun pensioen.

Op zoek
We gaan steeds vaker actief op zoek naar u. Vooral bij jongeren lukt dat niet goed via de traditionele kanalen. Daarom hebben we bijvoorbeeld de Toekomstverkenner ontwikkeld, een app waarmee u eenvoudig inzicht krijgt in het totale financiële plaatje van uzelf én uw eventuele partner. We bloggen, we facebooken, we instagrammen. En voor de vooral jonge mensen die we zelfs met dit alles niet weten te bereiken, adverteren we heel soms op televisie.

Af en toe ontvangen we boze berichten van mensen die zeggen dat we moeten stoppen met dat soort zaken. Ze vertellen ons dan wat we geen geld aan deze dingen moeten uitgeven, en het geld gewoon in pensioen moeten steken. We vertellen dan waarom we het belangrijk vinden veel mensen te bereiken. En we leggen uit dat campagnes, zelfs op televisie, vaak goedkoper zijn dan al onze miljoenen deelnemers een brief te sturen (die bovendien lang niet altijd gelezen wordt).

Aandacht trekken
Het kan natuurlijk ook anders. Ik zou heel graag stoppen met geld uitgeven aan communicatie die vooral bedoeld is om uw aandacht te trekken. Maar dat kan pas als het niet meer nodig is. Dat kan pas als u, samen met al die anderen die werken of werkten in de sector zorg en welzijn, zorgt dat wij uw actuele e-mailadres hebben. Als u onze e-Nieuwsbrieven opent en leest. Als u minstens eens per jaar op onze website kijkt naar uw eigen opgebouwde pensioen, en dan gelijk even checkt of al uw gegevens nog actueel zijn. Als u bij belangrijke gebeurtenissen in uw leven vooraf kijkt of u nog ergens rekening mee kunt of moet houden. Als dat allemaal gebeurt, dan beloof ik dat wij stoppen met aandacht trekken en het voeren van campagnes.

Ik ben heel benieuwd of we dat samen voor elkaar krijgen.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Een mes dat snijdt aan twee kanten

Wij beleggen uw pensioengeld graag in de Nederlandse zorgsector. Dan moet er wel een goed rendement tegenover staan. Want alleen dan snijdt het mes aan twee kanten: we helpen de zorgsector zich verder te ontwikkelen én we verdienen geld voor uw pensioen. Deze week maakten we bekend onze zorginvesteringen uit te breiden.

Zoals ik onlangs al schreef , is het vinden van goede beleggingen in de zorgsector niet altijd eenvoudig. We gaan de komende maanden met de sector in gesprek om te onderzoeken waar de behoeftes liggen en wat de mogelijkheden zijn. Toch beleggen we ook al jaren in concrete projecten, zoals in zorgvastgoed. Én we investeren sinds 2011 in het Nederlandse beleggingsfonds Gilde Healthcare. Die investering breiden we nu uit met 30 miljoen euro.

Betere zorg, lagere kosten
Gilde Healthcare belegt direct (dus buiten de beurs om) in vernieuwende zorgondernemingen, onder andere op het gebied van medische technologie en nieuwe geneesmiddelen. Het gaat om bedrijven uit vooral Nederland, België en de Duitstalige landen. Er wordt nauw samengewerkt met de bedrijven waarin is geïnvesteerd, bijvoorbeeld door kennis over de zorgsector te delen. Voor alle bedrijven geldt dat het doel is om betere zorg tegen lagere kosten mogelijk te maken. En er moet natuurlijk een goed rendement worden behaald.

Rugklachten en slimme software
Een voorbeeld van een eerdere investering van Gilde is de Nederlandse fysiotherapie-keten Fysius Rugexperts. Deze fysiotherapeuten zijn gespecialiseerd in het helpen van mensen met chronische rugklachten. Dat doen ze met succes. De afgelopen jaren groeide de keten uit tot 29 vestigingen. Fysius zorgde voor tevreden patiënten én voor een mooi rendement op uw pensioengeld.

Een voorbeeld van een recente investering door Gilde is het softwarebedrijf Performation. Deze onderneming ontwikkelt software die zorgverleners en andere medewerkers van ziekenhuizen ondersteunt om slimmer en efficiënter te kunnen werken. Daardoor kan meer tijd aan zorg worden besteed.

Verschil
Met de nieuwe investering beleggen we nu in totaal 80 miljoen euro in het fonds. Op ons totale vermogen van zo’n 200 miljard euro stelt dat nog niet veel voor. Maar voor de organisaties waarin we beleggen en voor de zorgverleners die profijt hebben van innovaties die daar ontwikkeld worden, maakt het wél een verschil. Net als voor de patiënten die profiteren van betere en betaalbare zorg. En het mooie is: het draagt ook nog bij aan uw pensioen.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

In goede handen

Soms verkeer je in de nare omstandigheid dat je gebruik moet maken van ziekenhuis- en verpleegzorg. En soms is die narigheid tegelijkertijd - gezien de omstandigheden - een aangename ervaring. Het overkwam mij de afgelopen dagen, nadat ik in het Diakonessenhuis in Zeist werd opgenomen om een nieuwe heup te laten plaatsen.

Afgelopen vrijdagochtend was ik als eerste aan de beurt. Het viel mij op dat de methodes en technieken rondom een operatie de afgelopen jaren een snelle ontwikkeling hebben gekend. In vergelijking met een jaar of acht geleden, toen ik nieuwe knieën kreeg, was er heel wat veranderd. Zo moest ik thuis voorafgaand aan de operatie al aan de slag met desinfecterende zeep en zalf. Gecombineerd met de strenge protocollen tijdens de operatie en de overdruk in de operatiekamer, die virussen en bacteriën buiten de deur moet houden, wordt alles op alles gezet om infecties te voorkomen. En dat zet zoden aan de dijk, want juist infecties zijn het grootste risico bij operaties.

Timmermanswerkplaats
De operatie zelf bestond vooral uit ambachtelijk handwerk. Freeswerk in het bot, het plaatsen van een titanium kom, een stalen pen en slijtvast kunststof: de artsen zelf omschreven de operatiekamer als een timmermanswerkplaats. Maar wél een werkplaats waar hoogtechnologisch werk wordt verzet. Het is bijna lopendebandwerk, met vijf operaties op één ochtend. In Nederland worden jaarlijks maar liefst 24.000 heupen vervangen. De artsen zijn dus routiniers, maar ze werken zonder je het gevoel te geven dat je slechts een nummer bent. Steeds was er warme aandacht en zorg, vanuit het héle team in de operatiekamer en daarbuiten.

Op eigen benen
Nog een verschil met vroeger: je wordt na zo’n operatie geacht alweer snel op eigen benen te staan. Letterlijk. Een paar uur na de ingreep werd mij gevraagd of ik al kon staan en een paar stappen kon zetten. Een dag later mag je, na een grondige controle, naar huis. Dat ging mij overigens iets te snel, want mijn geliefde huisgenoot heeft een drukke baan. Ze heeft dus wel wat anders te doen dan de hele dag m’n boterhammen smeren, m’n sokken aanreiken en koffie voor me te zetten. Ik heb daarom een paar dagen mijn intrek genomen in zorghotel Overbosch. Ook daar is de zorg en aandacht van het hele team uitstekend.

Jong
Een aardige bijkomstigheid van het verblijf in Overbosch is dat ik me opeens weer een jonge man voelde, door de gemiddeld hoge leeftijd van de overige patiënten. En helemaal aardig was dat mijn eigen moeder een van die andere patiënten was. We hadden deze week dus meer tijd om samen bij te praten dan in lange tijd het geval is geweest.   

Ik kan nu al behoorlijk uit de voeten (op krukken) en ga volgende week weer aan het werk. Met een mooie herinnering aan al die zorgzame mensen die me zo snel weer op de been hebben gekregen én me een comfortabeler en beweeglijker leven hebben bezorgd.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Investeren in de zorg

Wij zijn het pensioenfonds van en voor de sector zorg en welzijn. Én we zijn een van de grootste beleggers van Nederland. Kunnen we die twee kanten van ons werk combineren, door te beleggen in de Nederlandse zorgsector? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar we verkennen de mogelijkheden.

We werken bij PFZW iedere dag aan een zo goed mogelijk pensioen voor iedereen die werkt of heeft gewerkt in de sector zorg en welzijn. Voor een goed pensioen is het rendement dat we behalen met onze beleggingen broodnodig. Bij al onze investeringen staat daarom één ding voorop: een goed rendement tegen een verantwoord risico. Maar we kijken tegelijkertijd ook verder dan alleen naar financieel rendement. Zo kijken we naar de impact van onze beleggingen op het milieu en klimaat en beleggen we bijvoorbeeld niet in tabak en controversiële wapens. Daarnaast doen we gerichte investeringen die behalve een goed rendement ook een meetbare positieve impact hebben op de wereld. We richten ons daarbij op gezondheidszorg, klimaat, schoon water en voedselzekerheid.

Niet zo eenvoudig
We zijn altijd extra geïnteresseerd in beleggingen in Nederland. En al helemaal in beleggingen in de Nederlandse zorgsector. Want wat is er mooier dan de combinatie van een goed rendement voor uw pensioen én extra investeringen die de zorgsector kunnen versterken? PFZW belegt al in Nederlands zorgvastgoed, zoals woon-zorgcomplexen. Maar verder blijkt het niet zo eenvoudig te beleggen in de Nederlandse zorgsector. Simpelweg omdat er in de sector nu nog te weinig mogelijkheden zijn om op een verantwoorde manier geld te investeren dat voldoende rendement oplevert voor uw pensioen.

In gesprek
Er zijn weinig beleggingsmogelijkheden in de zorg, maar daar nemen we geen genoegen mee. Want we willen goede beleggingen voor uw pensioen, maar we willen tegelijkertijd de sector zorg en welzijn vooruit helpen. Daarom gaan we de komende maanden met de sector in gesprek om te kijken hoe we kunnen helpen. De belangrijkste vraag in die gesprekken: hoe kunnen we een wezenlijke bijdrage leveren bij het oplossen van financieringsproblemen? Kunnen we onze kennis en ervaring beschikbaar stellen? Zijn er nieuwe beleggingsmogelijkheden te ontwikkelen die de sector kunnen helpen, zoals bijvoorbeeld langlopende leningen?

Ik hoop dat we in die gesprekken tot creatieve en zinvolle oplossingen komen. Wel zal bij elke beleggingsbeslissing uw pensioen voorop blijven staan. We doen dus niet aan liefdadigheid.

Meer weten? Lees hier het verhaal van een van de beleggers die binnenkort voor ons met de zorgsector in gesprek gaat.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Beleggen voor de lange termijn

Voor een goed pensioen is de premie die u betaalt lang niet voldoende. Daarom beleggen we uw premie. Grofweg tweederde tot driekwart van uw pensioen betalen we uit de rendementen die we daarmee behalen. Die rendementen gaan op en neer, maar wij kijken vooral naar de lange termijn. Want uw pensioen kent ook een lange termijn.

Afgelopen maand kregen we een vraag van een lezer, die wilde weten wat ons gemiddelde jaarlijkse rendement was over de afgelopen tien jaar. Toen we hem vertelden dat dit 10-jaars gemiddelde aan het eind van het afgelopen jaar 8,6% was, geloofde hij het in eerste instantie niet. En met een goede reden, want een jaar eerder bedroeg dat gemiddelde rendement nog 6,2%. Hoe kan dat dan stijgen na een slecht beleggingsjaar zoals 2018 was?

Start crisis nu 11 jaar geleden
Hoewel de lezer een goede reden had om aan onze cijfers te twijfelen, kloppen ze toch. Dat zit zo: het crisisjaar 2008 telt sinds het laatste kwartaal van 2018 niet meer mee in het 10-jaars gemiddelde. En dat crisisjaar was het slechtste beleggingsjaar in onze geschiedenis, met een rendement van ruim 20% negatief. Omdat die beroerde cijfers nu niet meer meetellen in ons 10-jaars gemiddelde rendement, steeg dat gemiddelde naar 8,6%. Dat is een opbrengst waar je als particuliere spaarder - met de huidige extreem lage rentes - alleen maar van kunt dromen. Het laat zien dat beleggen broodnodig is voor een goed pensioen én het laat zien dat we moeten kijken naar de lange termijn.

Goed rendement, maar pensioenen in gevaar
Door onze goede rendementen (en voor een kleiner deel door de ingelegde premies), steeg het pensioenvermogen dat PFZW beheert in tien jaar tijd van 71,5 miljard euro naar maar liefst 199 miljard euro. Het wrange is: u merkt daar weinig van. Uw pensioen is al jarenlang niet verhoogd en over twee jaar dreigt zelfs een pensioenverlaging. Dat komt door de huidige regels, die pensioenfondsen tot extreme voorzichtigheid dwingen. Die combinatie van goede rendementen maar slechtere pensioenen is niet langer uit te leggen.

Dat is één van de redenen waarom het dringend tijd is voor een nieuw pensioenstelsel. Een stelsel waarin de pensioenen in slechte tijden wat omlaag moeten, maar waarbij in goede tijden de pensioenen veel eerder dan nu kunnen meegroeien met de stijgende prijzen.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW

Een lange brief van Koolmees

Eind vorig jaar mislukten de onderhandelingen tussen kabinet, vakbonden en werkgevers over de hoognodige vernieuwing van ons pensioenstelsel. Jarenlang praten had geen oplossing gebracht. De tijd begint nu steeds meer te dringen. Vorige week stuurde minister Koolmees een lange brief aan de Tweede Kamer. In die brief beschrijft de minister hoe hij ondanks het mislukken van de onderhandelingen verder wil gaan met de pensioenhervorming.

De brief kreeg direct felle kritiek van de vakbonden, die vinden dat de minister niet op eigen houtje kan beslissen over de pensioenen die werkgevers en werknemers samen regelen en betalen. Los daarvan hebben de bonden ook veel inhoudelijke problemen met de plannen van de minister. Deze week bleken ook de oppositiepartijen in de Tweede Kamer weinig enthousiast over de door de minister aangekondigde stappen.

Geduld is op
Na jarenlange onderhandelingen zonder resultaat, is het geduld van minister Koolmees op aan het raken. Het proces van vernieuwing moet doorgaan, want de noodzaak daarvan is groot, schrijft hij. Dat ongeduld van de minister kan ik waarderen. We modderen al veel te lang door en zonder hervormingen holt de kwaliteit van ons pensioen achteruit. De pensioenen kunnen al jarenlang niet meegroeien met de stijgende prijzen en de komende twee jaar dreigen zelfs de pensioenen van miljoenen mensen omlaag te gaan. Daarom moet er nu echt iets veranderen.

Samen
Ik deel het ongeduld van de minister, maar tegelijkertijd geloof ik dat een pensioenhervorming alleen kan slagen als werknemers en werkgevers daar indringend bij betrokken zijn. Zij maken samen afspraken over pensioen, ze betalen samen jaarlijks de miljarden euro’s premie én ze besturen samen de pensioenfondsen. Zonder hun medewerking is een soepele overgang naar een nieuw pensioenstelsel dus onmogelijk. Ik hoop daarom van harte dat de minister, de vakbonden en de werkgevers snel weer aan tafel gaan en tot verstandige compromissen bereid zijn. In het belang van iedereen die werkt of van pensioen geniet.

Maatregelen op korte termijn
Ondertussen is de tijd op aan het raken. Begin volgend jaar dreigen de twee grote pensioenfondsen in de metaalsector de pensioenen te moeten verlagen. En als de situatie blijft zoals die nu is, dreigt een jaar later hetzelfde bij de twee grootste fondsen van Nederland: PFZW en ABP. Om pensioenverlagingen te voorkomen zijn nieuwe afspraken nodig. Zolang er nog geen uitzicht is op een nieuw pensioenstelsel, kunnen dat ook afspraken voor de korte termijn zijn. Nu moeten pensioenfondsen zó voorzichtig zijn, dat de pensioenen daaronder lijden in plaats van dat ze beschermd worden. Dat moet beter. Vorige week schreef ik in De Telegraaf hoe dat zou kunnen.

Peter Borgdorff
Directeur PFZW